PİY (Psikolojik İlk Yardım) Ne Zaman Verilir?
PİY krizden etkilenen insanlara olayın hemen ardından yardım etmeyi amaçlamaktadır. Travmatik bir olaydan sonra, yoğun stres altındaki kişilerle ilk temasa geçildiği anda psikolojik ilk yardım sağlanabilir. Bu yardım doğal afetlerde, genellikle afet sırasında ya da afetten hemen sonra uygulanır. Diğer taraftan, travma ve kriz sonrası insanların yardım ve destek ihtiyacı olaydan uzun bir süre sonra da devam edebilir. Bu yüzden PİY, olayın ne kadar sürdüğüne ve çeşidine göre bazen günlerce ya da haftalarca sunulabilmektedir.
PİY’de Söylenmesi ve Yapılması Uygun Olanlar
-Konuşmak ve dışarıdaki dikkat dağıtıcı unsurları en aza indirmek için sessiz bir yer bulmaya çalışın.
-Kişinin yakınında olun, ancak yaşı, cinsiyeti ve kültürel durum gibi değişkenlere göre uygun bir mesafeyi de koruyun.
-Onları gerçek anlamda duyduğunuzu bilmelerini sağlayın, örneğin, başınızı sallama ve “Hmmmm” gibi tepkiler verin.
-Sabırlı ve sakin olun.
-Olay ile ilgili varsa elinizdeki gerçek bilgileri uygun şekilde paylaşın. Ne olduğu konusunda bildiğiniz ve bilmediğiniz şeyler için dürüst olun. Bu gibi durumlarda; “Bilmiyorum ama bunu senin için öğrenmeye çalışacağım” deyin.
-Kişinin anlayabileceği bir şekilde bilgi verin.
-Nasıl hissettiklerini ve sizinle paylaştıkları her türlü kayıp ya da önemli olayı (ev kaybı ya da sevilen birinin ölümü gibi) kabul edin. “Çok üzgünüm…«
-Bireyin mahremiyetine saygı gösterin. Özellikle çok özel olayları açıkladığında, kişinin hikâyesini gizli tutun.
-Kişinin güçlü yönlerini kabul edin.
-Kendilerine nasıl yardımcı olduklarını anlamaya çalışın.
PİY’de Söylenmesi ve Yapılması Uygun Olmayanlar
-Kişiye hikâyesini anlatması için baskı yapmak,
-Kişinin hikâyesini bölmek ve acele etmek, bireye zaman tanımamak,
-Kişinin içinde bulunduğu durum ile ilgili yorum yapmak,
-Kişiye, uygun olup olmadığını araştırmadan/gözlemlemeden fiziksel temasta bulunmak,
-Bireylerin içinde bulundukları duruma karşı olan hislerini, düşüncelerini ve sorumluluklarını yargılamak (… -Böyle hissetmemelisin”, veya “Hayatta kaldığın için kendini şanslı hissetmelisin.”)
-Bilmediğiniz veya emin olmadığınız bir konu ile ilgili bilgi vermek,
-Çok teknik terimler kullanmak,
-Yardım edilen kişiye bir başkasının başından geçen olayı anlatmak,
-Gerçek dışı sözler veya boş güvenceler vermek,
-Kişilerin tüm sorunlarını onlar adına çözmeye çalışmak.
